صبوری راهکاری برای حفظ زندگی مشترک
طبق آمارها وضعیت خانواده ایرانی هنوز بحرانی است. نسبت ازدواج به طلاق کاهش پیدا کرده است و طی سال های اخیر روند صعودی طلاق ادامه دارد. به باور کارشناسان مسائل اجتماعی، تفاوت های شخصیتی، ازدواج های عجولانه و بدون آگاهی و شناخت، نبود مهارت عشق ورزیدن در حداقل یکی از ۲ نفر، فقر و فشار اقتصادی و از دست دادن انگیزه برای ادامه زندگی مشترک و بروز طلاق عاطفی در سال های اول زندگی از مهم ترین دلایل افزایش طلاق در جامعه امروز ایران است. در بررسی پدیده طلاق می توان به ابعاد مختلف دلایل شکل گیری آن و همزمان راه های تحکیم نهاد خانواده پرداخت و با ارائه راهکارهایی به زوج های ایرانی کمک کرد تا بتوانند بهتر با مشکلات کنار بیایند و آن را حل کنند.
به نظر می رسد یکی از بهترین راهکارها که حلال مشکلات است و در آموزه های دینی بر آن تاکید بسیاری شده، صبوری کردن است. به قول قدیمی ها صبر تلخ است اما میوه آن شیرین است. درباره اهمیت صبوری کردن و تحمل مشکلات در زندگی مشترک با یکی از مشاوران و مدرس دانشگاه گفت وگویی انجام داده ایم که در پی می آید.
پذیرش، اصل اول است
ازدواج بر پایه شناخت مشترکات و تفاوت ها و پذیرش طرفین برای طی کردن مسیر مشترک در زندگی انجام می شود. دکتر اکرم پرند روان شناس و مشاور در گفت وگو با خراسان با بیان این مطلب می گوید: طبیعی است که اختلاف نظر در تفاوت ها بروز پیدا می کند نه در مشترکات. درباره تفاوت ها نیز باید گفت بخشی از تفاوت ها پذیرفتنی است یعنی باید طرفین این تفاوت ها را بپذیرند و تلاش کنند که نظرات و دیدگاهشان را به هم نزدیک کنند. این اتفاق نه طی چند روز، بلکه گاه سال ها طول می کشد و به مهارت های ارتباطی زوج بستگی دارد؛ این که زوج بتوانند با تکیه بر تعامل، گفت وگو و مهارت حل مسئله اختلافات را حل و فصل کنند و به نحوی به نتیجه برسند که هر دو رضایت داشته باشند.
در مشاوره های پیش از ازدواج با ارائه یک سری تست های روان شناسی تلاش می شود که ویژگی های شخصیتی طرفین آشکارتر شود و انطباق رفتارها و ویژگی ها امکان پذیر باشد. گاهی زوج ها با هم اختلافات چندانی ندارند اما انعطاف پذیری کمی از خود نشان می دهند یا به واسطه برخی ویژگی های شخصیتی مثل غرور نمی خواهند حق را به همسر خود بدهند. در این جا هم اختلاف تشدید می شود.
درباره این افراد باید گفت که آن ها در واقع هنر پذیرش یکدیگر را ندارند و تلاش می کنند طرف مقابل را به نفع خود تغییر دهند که این امر اصلا میسر نیست.
وقتی مشکل واقعی نیست
دکتر پرند با اشاره به این که در بسیاری از موارد پس از مشاوره با زوج های جوان مشخص می شود که آن ها مشکل واقعی ندارند و نپذیرفتن یکدیگر و لج و لجبازی مشکل اصلی آن هاست، می گوید: در چنین مواردی ویژگی های شخصیتی زوج ها باعث می شود که در بیان مشکلات خود اغراق کنند یا انعطاف ناپذیری خود را به نحوی توجیه کنند. آن ها بیش از همه سعی می کنند گناه اختلافات خود را به گردن طرف مقابل بیندازند، بیشتر این زوج ها توانایی سازگاری و قدرت انطباق ندارند، مهارت های ارتباطی ضعیفی دارند، دارای غرور و جاه طلبی زیادی هستند و به علت خود محوری نمی توانند حرف دیگران را درک و مشکل را از زاویه دید آنان بررسی کنند.
همچنین در بسیاری از موارد انتقال پیام به درستی انجام نمی شود و دامنه سوء تفاهم ها بیشتر و بیشتر می شود. به این ترتیب مهارت حل مسئله، مهارت های ارتباطی، انطباقی و ویژگی های شخصیتی افراد در پذیرش تفاوت ها نقش اساسی دارد.
مهارت های ارتباطی
در این میان ویژگی های شخصیتی نسبت به تغییر بسیار مقاوم است. اما غیرقابل تغییر نیست و نیاز به زمان، تمرین و تکرار دارد تا یک ویژگی شخصیتی متعادل شود. به گفته این مشاور، فردی را تصور کنید که تکانشی رفتار می کند، ناگهان عصبانی می شود و نمی تواند خشم خود را مدیریت کند. در این میان تنها چیزی که به فرد کمک می کند تا به تغییر خود فکر کند این است که با پیامدهای رفتارش روبه رو شود. این کار با دانستن مهارت های ارتباطی میسر است. یعنی فرد باید بداند چگونه و با چه زبانی می تواند همسرش را به تغییر ترغیب کند. مثلا اگر فردی انتقادپذیر نیست نباید از رفتار او لب به انتقاد گشود. بلکه باید به گونه ای غیرمستقیم، در مکان و زمان مناسب و به شیوه ای درست آن را مطرح کرد. گاهی خواسته فرد به حق است اما چون به درستی مطرح نشده یا در زمان و مکان خوبی بیان نشده است، برآورده نمی شود. بنابراین گوش کردن، به جا صحبت کردن، به موقع سکوت کردن، بیان خواسته به بهترین شکل و صبر کردن در به دست آوردن نتیجه می تواند اختلاف ها را در طول زمان کمتر کند.
صبر، آموختنی است
خوب است بدانید صبوری کردن یک مهارت است که از کودکی قابل آموزش است. وقتی به خواسته کودک سریع پاسخ ندهیم در واقع او را به صبر کردن دعوت کرده ایم. متاسفانه اکنون والدین تصور می کنند اجابت فوری خواسته های کودک یکی از ضروریات تربیتی است در صورتی که با به تاخیر انداختن خواسته کودک و برآوردن به موقع آن، آموزش صبوری به کودک داده می شود. کودک طی زمان در می یابد که همیشه آن چه می خواهد دست یافتنی نیست و گاهی باید به خواسته و نیاز دیگران توجه کند. فرد در دوران بزرگسالی نیز به تکرار و تمرین نیاز دارد تا صبر جزو ویژگی های شخصیتی فرد شود. به عنوان مثال فرد برآوردن نیازش را به تاخیر می اندازد، خود را کنترل می کند و به خود وقت می دهد تا در زمان مناسب کاری را انجام دهد. این ویژگی باعث می شود بسیاری از مشکلات مشمول مرور زمان شود و خود به خود رفع شود. بنابراین صبوری کردن در زندگی مشترک یکی از بهترین روش های موثر در حفظ زندگی است.
نگرش واقعی به زندگی مشترک
وی با بیان این که متاسفانه داشتن نگرش غیرواقعی به زندگی مشترک و صبور نبودن از مهم ترین دلایلی است که زندگی زوج های جوان را به تنش می کشاند، می گوید: زندگی مشترک یعنی با هم بودن مداوم. ممکن است در ابتدا این چشم انداز زیبا به نظر برسد کما این که همه زوج هایی که از هم جدا می شوند ابتدا تصور می کردند می توانند با هم زندگی کنند اما بعد از شکل گیری زندگی مشترک و برخورد با تفاوت ها و دیدگاه های مختلف به این نتیجه رسیدند که نمی توانند با هم زندگی کنند. بنابراین «پذیرش» همسر و سازگاری با روحیات، شخصیت و ویژگی های اخلاقی و رفتاری یک اصل است که در سایه صبر امکان پذیر است.
تاثیر زوج بر یکدیگر
اگر یکی از زوج ها مهارت ارتباطی مناسبی داشته باشد، قادر است با وجود تفاوت یا تغییر دیدگاه، همسر را با خود همسو کند. نکته این جاست که تغییر یا تلاش برای اتفاق نظر نباید با هدف تسلط یکی بر دیگری انجام شود بلکه باید با هدف بهبود زندگی مشترک و ایجاد شادی و رضایت بیشتر باشد اگر همسری معنای «ما» را درک نکرده باشد و به دنبال خواسته های شخصی خود باشد، هر قدر برای اتفاق نظر بیشتر تلاش کند، کمتر موفق می شود، بنابراین خواسته ها و نیازها باید مشترک باشد و جهت تغییر هم به نفع دوطرف باشد و هر دو بر سر این مسئله به توافق رسیده باشند.
در این شرایط زوج در طول زمان بر یکدیگر اثر می گذارند و رفتارها و تغییرات مثبت را از هم می آموزند و یاد می گیرند.
راهکارها
تلاش برای تغییر دیدگاه خود به منظور نزدیک شدن به دیدگاه همسر، افزایش توان انطباق پذیری با دیگران، پرهیز از تنش به علت اختلاف دیدگاه، سعی در نزدیک شدن به یکدیگر با وجود تفاوت عقیده و دیدگاه، ابراز خواسته به صورت منطقی و منصفانه و در نهایت پذیرش تفاوت ها، توصیه هایی است که به زوج های جوان می شود تا بتوانند صبورانه زندگی مشترک خود را با وجود فراز و نشیب های فراوان ادامه دهند.
منبع: روزنامه خراسان